Kościół p.w. św. Wawrzyńca

Gotycki kościół filialny św. Wawrzyńca powstał w I poł. XIV w. Rozbudowany w 1588 r., kiedy to powstał także główny portal. Przebudowany w 1688 r. Wg. niektórych autorów wcześniej istniał tu kościół drewniany, który spłonął w 1588 r. Na jego miejscu opat Caspar Ebert II ufundował nową świątynię. Kościół był remontowany w 1963 i 1978 r. Obok dawna plebania z 1733 r., przebudowana w XIX i na pocz. XX w.

Portal główny

                    

Portal główny wraz z nadprożem wykonany w 1588 roku przez Paula Fridricha z Hermsdorf. Nie próbuję nawet spolonizować tej nazwy bowiem miejscowości o nazwie Hermsdorf na Śląsku było jedenaście.
Napis u góry brzmi: Paul Fridrich 1588 z. Hermsdorf.

Nadproże

Na kolejnym ale bardzo ubogim portalu, na nadprożu widnieje jedynie wyryta data 1753.

Herb opata cystersów w Krzeszowie Caspara II Eberta

                    

Herb opata cystersów z Krzeszowa na ścianie kościoła. Napis brzmi Casparus Ebertus Abbas. Niestety data u dołu jest nieczytelna.
A oto kilka słów na temat samego opata:
Sytuacja zmieniła się wraz z dojściem do władzy opata Caspra II Eberta (1576–1609). Na szeroką skalę odbudowywał on pozycję zarówno społeczną, jak i ekonomiczną opactwa w okolicy. Umocnił pozycję majątkową klasztoru w okolicy Kowar (inwestycje na terenie tak zwanego „Habichtgrund”, później część Kowar), wsparł hutę szkła w Kochanowie. W naszej okolicy wykupił folwark w Ulanowicach (Ullersdorf, dziś Lubawka), który przeszedł gruntowną modernizację. Koszty nowych budynków mieszkalnych i gospodarczych szacowano na 4000 talarów. Ale przede wszystkim wykupił dawne, czeskie włości klasztorne, to jest wsie: Lampertice (Lampersdorf), Královec (Königshayn), Bernartice (Bernsdorf) i Bečkov (Potschdorf). Wykupił też z rąk Schaffgotschów dobra cieplickie oraz cztery wsie położone na północny zachód od klasztoru – Stare Bogaczowice (Reichenau, Neu Reichenau), Witków (Witgendorf), Chwaliszów (Quobelsdorf). Łącznie te transakcje kosztowały go 14 000 talarów. Szczególnym znakiem stałej obecności klasztoru w życiu mieszkańców było finansowanie remontów bądź budowy nowych świątyń. Wspomniany opat Caspar II nie tylko finansował budowę kościo- ła w Lubawce, ale także w Okrzeszynie i Uniemyślu, co kosztowało go kolejne 3000 talarów. Zasłynął także jako modernizator młynów klasztornych, które miał nakazać wznosić z kamienia wraz z przyległymi budynkami gospodarczymi. Nie od rzeczy będzie też wspomnieć, że zainicjował intensyfikację gospodarki stawowej, finansując powstanie około 40 stawów. Ten wzrost ingerencji klasztoru w życie poddanych – jak niżej zobaczymy, sięgający podstaw prawnych funkcjonowania tutejszych miast, odpowiadał nowym tendencjom w ogólnoregionalnej polityce prowadzonej jednocześnie przez administrację królewską i stany śląskie. Tyle że nie chodzi tu o podkreślanie interesów królewskich lub stanowych w życiu naszej lokalności, lecz zwiększenie kontroli opactwa nad okolicą.
Nowe obiekty sakralne powstawały nie tylko w miastach. W latach 1580– 1585 r. opat Caspar II Ebert finansował budowę nowego kościoła w Okrzeszynie pod wezwaniem św. Michała Archanioła. Jego ulokowanie, tuż przy granicy z Czechami, było zapewne związane z dążeniem do objęcia wpływami opactwa także osad leżących dalej na południe. I choć ostatecznie ekspansja klasztoru na tereny południowe załamała się w czasie wojny trzydziestoletniej, świątynia w Okrzeszynie była widomym znakiem tożsamości mieszkańców latyfundium krzeszowskiego zwróconym do południowych sąsiadów. Z kolei na potrzeby mieszkańców naszej wspólnoty wzniesiony został w 1626 r. „kościółek” w Ulanowicach. Niewielka miejscowość, położona niedaleko Lubawki, nie posiadała dotąd własnego budynku sakralnego.
W 1581 r. opat Caspar II Ebert wystarał się dla Chełmska o ogólne potwierdzenie przez króla Czech i cesarza dotychczasowych przywilejów miasta. I w związku z powyższym określił podstawowe zasady funkcjonowania organów miejskich. Zapewne uczynił tak w związku z dotychczasowymi normami.

Epitafium Balthasara Eberta † 1617

Ogólny widok epitafium
                    

Epitafium Balthasara Eberta, urodzonego w 1584 roku a zmarłego w 1617 roku. Jego żoną była Eva zd. Friedrich.
Na płycie widoczny jest po jednej stronie zmarły a po drugiej żona wraz z dzieckiem. Wszyscy klęczą u stóp ukrzyżowanego Chrystusa.

Cmentarz

                    

Fragmenty cmentarza przykościelnego ze starymi nagrobkami przedwojennych mieszkańców Krzeszówka.

Krzyż pokutny

                    

Krzyż pokutny nazywany także krzyżem pojednania kata z ofiarą.

Zamknij okno